Ik kan het hierboven om de een of andere reden niet aangeven, maar het gaat hier om het Holland Festival. Op het allerlaatste moment een kaartje kunnen krijgen om een levende legende te aanschouwen.
Twee dansers, respektievelijk 61 jaar en 53 jaar oud. Ik had nog nooit van Ana Laguna gehoord, ze is mooi en ze danst mooi, maar ik kan eigenlijk alleen maar naar Baryshnikov kijken - is het hem echt? Staat hij daar? Zie ik hem echt? Vreemde gewaarwording. Wat een geschiedenis heeft die man aan zich hangen. Dat zie je. Zijn dansen is natuurlijk niet wat het is geweest, er is af en toe een sprongetje of een pirouettetje, maar het is nog steeds erg mooi. Sierlijk, prachtige armen, handen en benen. Maar werkelijk adembenemend is de solo met zichzelf - hij danst en achter hem danst zijn videobeeld, eerst zoals hij nu is en dan de piepjonge, schitterende danser die hij ooit was. Hoe hij dan kijkt, danst, met zichzelf en met de schaduwen speelt. Grandioos! En ontroerend. En ook: wat een moed, dat hij dat durft, dat verschil zo duidelijk te laten zien. Misschien de laatste keer dat hij in Nederland heeft gedanst? Erg blij dat ik er bij was.

Mooie combinatie van zang, dans, spel en tekst van niuew materiaal van allerlei pluimage - amateur en professioneel. Moderne dans, singer-songwriting, en ge-‘sproken’ woord.

Deze voorstelling met rode draad laat je verwonderd zijn over welke invulling je zou willen vinden. Of de rode draad niet de lucht in gaat, of doorgeknipt is.

Als Gekken van Laura van Dolron gaat over acteren en niet-acteren en is gebaseerd op The Idiots van Lars von Trier. In die film gaat een groep jonge hippe mensen gekken nadoen. Dat doen ze om domme burgers te confronteren die zijn opgesloten in de zinloze sleur van hun middelmatige bestaan. Die domme burger zit overigens ook in henzelf, en moet eruit. In Als Gekken van Laura van Dolron staat het publiek voor de domme burger, de acteurs staan voor de hippe mensen en Laura staat waarschijnlijk voor Lars von Trier. In tegenstelling tot de film, die soms té pijnlijk is om naar te kijken, wordt Als Gekken nergens confronterend of gevaarlijk. De spelers spelen dat ze van Laura niet mogen spelen (geen gekken, niks) en dat ze het heel graag zouden willen. Ze spelen dat ze soms tóch iets spelen. En ze spelen dat ze dat weer evalueren. Ze spelen persoonlijke teksten (die waarschijnlijk ooit spontaan door hen zijn gezegd maar nu door Laura zijn bewerkt), ze spelen dat ze een spelopdracht moeilijk vinden die niet moeilijk is, ze spelen dat ze in het moment zijn, ze spelen dat het niet erg is dat ze niet in het moment komen, ze spelen kortom wél de hele tijd. Ze zijn dus ook steeds beschermd door hun rol, net als acteurs bij klassiek toneel en net als brave burgers. Oké, het is wel een beetje brutaal en gênant om te liegen dat je niet liegt en daarna te spélen dat je dat toegeeft. Maar als je vervolgens spéélt dat je bekent dat het een beetje brutaal en gênant was dat je net loog en dat je zogenaamd toegaf dat je loog, is het brutale er wel weer af en wordt het gewoon vermoeiend. De acteurs hebben misschien ooit anders gewild, maar ze mogen geen oprechte actuele betrokkenheid aan de dag leggen, omdat Laura, zoals in de voorstelling tot vervelens toe wordt herhaald, niet gelooft in de oprechtheid van acteurs. Ze gelooft ook niet in haar eigen oprechtheid. Tenminste niet waar wij bij zijn. Wij, het publiek, zijn trouwens inwisselbaar. We hadden net zo goed elk ander publiek kunnen zijn. We reageren voorspelbaar. We zijn ‘een typisch publiek’. Als Gekken is een openlijke schijnvertoning en dat is de bedoeling, want het is een voorstelling, dus een schijnvertoning, zegt de voorstelling, voor de schijn, niet echt, want de voorstelling zegt niets echt, de voorstelling liegt, niet echt, want ook het liegen is niet echt. De noodzaak van Als Gekken is kortom theoretisch. Het stuk gáát over theater en is het niet. Wat zegt ons dat? Gaat de voorstelling over Laura’s twijfel aan de echtheid van het bestaan? Is Laura van mening dat zijzelf een droom is? Speelt Laura de rol van regisseur, maar ís ze geen regisseur, maar net zo burgerlijk als wij? Zijn wij misschien allemaal mieren van bovenaf gezien? Waarschijnlijk is het werk van Laura van Dolron zo populair omdat het vrijblijvend is maar toch intelligent aandoet en lekker een beetje humor heeft en hier en daar (subtiel genoeg) met een regievondstje op de proppen komt (herhaling, flash forward, omkering), dus op ‘talentvol theater’ lijkt, en omdat het een aansprekend onderwerp heeft: Confronterende voorstellingen waarin echt iets gebeurt, jemig, dat zou spannend zijn! Jammer dat het niet kan,(maar ook wel goed hoor, want waar bleven we anders.). Ik (inwisselbare kijker) wil dat Laura haar nek uitsteekt en ophoudt met kwaken over de zin van het eventuele nek uitsteken, ophoudt mij te behandelen als een idioot. Haar vrijblijvende geklets over de ‘onmogelijkheid om iets echts te doen op een toneel’ is een uitvlucht. Het is wél mogelijk iets echts te doen op een toneel. Dat weet iedereen. Het is alleen doodeng. Het wordt zelden met staande ovaties ontvangen. En de meeste programmeurs hebben er een hekel aan.

Een traditionele uitvoering van Romeo en Julia, ofwel een beetje het duizend in een dozijn verhaal, ondanks let wel (!) de hedendaagse vertaling van Frank Albers. Leuk ‘acteurs ensemble’, alleen jammer dat de sterspelers in dit stuk niet de hoofdrollen vertolken en dat de hoofdrollen (lees; Romeo en Julia), naar mijn mening, geen sterspelers zijn. Het stuk duurt lang en door de bekendheid van de afloop was ik geneigd op de klok te kijken en werd er veel ‘geknikkebold’. Het decor is mooi en dynamisch, echter wordt er weinig spannends mee gedaan. De tweede helft vond ik qua acteerprestaties pakkender, maar dat kan ook een inhoudelijke reden hebben. Leuke rol van Mirjam Stolwijk en ook Jeroen Spitzenberger zorgt ervoor dat het stuk vermakelijk blijft. Stagefight lessen adviseer is de acteurs en misschien wat ‘tranencrème’ voor de geloofwaardigheid, ook vraag ik me nog steeds af waarom we continue Sophie van Winden’s derrière moesten aanschouwen, terwijl ze de 14 jarige Julia speelt.

De laatste woorden van deze reading zijn: “Ik ben Nietzsche”, uitgesproken door zus Elisabeth. Ze staat op het punt de Führer te ontvangen.

Daaraan vooraf worden in dit verhaal van Vorstenbosch en Houthuysen,een paar bepalende gebeurtenissen uit haar leven (en dat van broer Friedrich) uit de doeken gedaan. Een evolutie van toegwijde zus tot toegewijde nazi-sympatisant.

Interessante stof natuurlijk. Maar in ieder geval in deze vorm niet interessant genoeg on de hele voorstelling te blijven boeien. Het is een beetje brave tekst. En een reading is zelfs met zulke toppers, toch maar een reading.

Althans zo werkte het bij mij.

Zoals het verrassingseffect langzaam verdwijnt als je een aantal cartoons van dezelfde tekenaar (vooruit: Gummbah) achter elkaar bekijkt, de lachprikkel bij een overdosis gelijksoortige humor niet meer werkt, zo gebeurt het ook tijdens deze voorstelling dat de hilariteit geleidelijk afneemt.

Na zo’n drie kwartier vreemde pointloze teksten, die je de tranen uit de ogen doen vegen, wordt het steeds meer een herhaling van zetten.

Dus ja, leuk, (nooit meer zal ik het woord dekhut zonder een glimlach kunnen horen of lezen, met dank aan Raymonde de Kuyper), maar niet al te lang.

Collega Pinguin (23/4) vond er niks aan. Aan zijn perfecte beschrijving van de voorstelling kan ik niks toevoegen. Maar onze waardering verschilt stevig.

We zagen kromme figuren en hoorden kromme redeneringen. Maar intussen; het is dodelijk commentaar op het doen en laten in de recreatie en entertainment industrie. Uit het leven gegrepen.

En dat alles stijlvast volgehouden - de motoriek (lijkt me niet zo eenvoudig trouwens), zowel als het taalgebruik.

Kortom: grappig, ongemakkelijk

Misschien kwam het omdat ik op een slechte plaats zat, en daardoor veel niet heb kunnen zien. Misschien kwam het omdat 1 van de acteurs gewond was geraakt tijdens de repetitie van een volgende voorstelling,en daardoor vervangen werd door een collega met een script in zijn handen. Of misschien kwam het gewoon omdat het eigenlijk niet zo’n spannende voorstelling was. Het decor was op zich wel leuk, en waren een paar leuke vondsten bij. De dialogen waren niet zo bijzonder. En het verhaal kon me eigenlijk ook niet zo raken. Zaten natuurlijk wel mooie momenten in, zoals de eerste bokspartijen, maar dat waren er eigenlijk niet genoeg. Had heel even de hoop dat de hele verkrachting in het donker gespeeld zou worden, dat vond ik namelijk wel echt een spannende scène, maar toen ging het licht weer even aan, en was die spanning weer weg. Overgangen tussendoor waren wel weer mooi gezet. Denk eigenlijk gewoon dat de voorsteling een half uur korter wonderen had gedaan.

Ik zal Euripides en Aischylos nooit meer met dezelfde ogen kunnen bekijken nu ik de teksten van Tom Lanoye gehoord heb. Wat was dit prachtig! Mooie tekst, mooi beeld (Helena als standbeeld die als verleidster langzaam van haar voetstuk afdaalt), geweldige acteurs: Marlies Heuer die lijkt te zweven over het toneel. Het sterkst was Klytaimnestra met haar bijl, angstaanjagend en krachtig. Prachtig!

John Buijsman doet Charles Bukowski.

Het toneel ziet er ruig uit. Vol, rommelig - het decor van verloedering. Het klinkt ook ruig, zij het een verbazend tedere ruigheid door de vertaling in Jules Deelders’bekende idioom. En de natuurlijk de ruigheid van het schurende geluid die de de twee ( nou ja, twee en halve) muzikanten produceren.

Een mooie voorstelling, die eindigde met John Buysman die het eindapplaus onderbrak om schande te spreken over de op handen zijnde sluiting van het Laktheater. En daarin heeft hij natuurlijk volstrekt gelijk.