Twee zussen, de één Vlaams de ander Nederlands, met heel veel tekst. Opperste concentratie is geboden, je kunt er niet even op je gemak inkomen. En dan lijkt het ook nog of de Nederlandse zus, Manja Topper, meedoet aan de kampioenschappen snelpraten. Gelukkig, na drie kwartier verandert dat, dan komt broer Ludwig uit de psychiatrische inrichting naar beneden gegleden. Dan begint een, slechts zo nu en dan onderbroken, monoloog van Benny Claessens. Waarin alles en nog wat het moet ontgelden. Claessens’ Ludwig is heel expressief, hij persifleert ‘toneelspelers’, want hij haat toneelspelers, vooral die van het Brugtheater in Wenen. Zoals hij concerten haat, en restaurants, en de portretten van zijn voorvaderen aan de muur, en alles wat geborduurd is, ook al heeft oma het geborduurd, en natuurlijk zijn afschuwelijke vaderland. Een onderhoudende voorstelling. Met een leuke glijbaan. Maar niet meer dan dat.

Subliem! Het essentiële weggelaten, symbolisch gemaakt, tot vorm gestold. Beckett’s werk. En Beckett’s leven. Deze plank is abuis. Grijs? Huilen? Pauze. Ik ben zo terug. Er is geen uitgang. Pauze. Wat deden Vladimir en Estragon in de oorlog? De egel is dood. Pauze. Wat je fout doet is ook goed! Je kunt toch wel echt iets fout doen? Pauze. Drie weken voor zijn dood. Op straat. Beckett reciteert uit zijn hoofd. Interpretatie van dat gedicht. De timing is steeds zo ontzettend goed, de lengte van de stiltes steeds zo perfect, de loopbewegingen, de panelen, het leggen van de planken vloer, de spanning, de humor, het filosofische, het literaire, de ontleding van Un cygne van Mallarmé, de smaak van de protestante Ierse whiskey, het ernstige van Matthias de Koning, het vragende van Annette Kouwenhoven, het struikelende van Jorn Heijdenrijk, het onderkoelde van Miranda Prein, het initiërende van Jan Joris Lamers. Subliem!

Twee zussen leiden een nogal verstikkend en uitzichtloos leven in het ouderlijk huis. Broer Ludwig komt thuis uit een pschychiatrische kliniek en is daarmee het middelpunt van de uitgedunde familie. Moet je aanvankelijk nog moeite doen om de teksten van de zussen te blijven volgen, vanaf de opkomst van Ludwig (briljant gespeeld door Benny Claessens) verandert alles. De discobal draait, zussen en broer doen een hartveroverend dansje en dan duurt het niet lang of de superieure scheldkanonades en het egocentrisch gemopper van Ludwig houden de aandacht gevangen. Claessens, letterlijk en figuurlijk een imposant acteur, fluistert, schreeuwt, kermt, rolt over de vloer, speelt de hypochonder, de komediant, de cabaretier. Alles ademt de sfeer van lelijkheid en verval, maar dat dan wel met een vaak lichte toets en varieté- glittergordijnen.

Een drama waar je vrolijk van wordt.

Neil Simon’s komedie uit 1975 gaat over een gepensioneerd komisch duo dat nog één keer de doktersketch gaat opvoeren. Het Antwerpse gezelschap Comp.Marius speelt het zoals een amateurgezelschap in buurthuizen en parochiezaaltjes het zou hebben gedaan. Hilarisch bedoeld neem ik aan, maar ik moest er op geen enkel moment om lachen. Bijna niemand in de zaal moest er om lachen. Pruiken, malle kleren, grote plastic doktersinstrumenten. Alles bij elkaar echt te flauw voor woorden. Maar. Een doktersketch kan nou eenmaal niet zonder rondborstige verpleegster, dus liefhebbers van grote tetten op naar het Cultureel Centrum in Zuidhorn, het Dorpshuis Op Streek in Den Andel of ’t Marnehoes in Wehe-den Hoorn. Nee ik weet ook niet waar dat allemaal is, ik neem het gewoon over van de speellijst. Nou vooruit dan, een gewei voor die tetten.

Pierre Bokma doet de verzekeringsagent Ness heel goed. De Pavlovreactie in de Volkskrant op het nou eenmaal altijd perfecte acteren van Bokma is begrijpelijk: ‘Aan Bokma’s virtuoze hand wordt de toeschouwer ruim drie uur lang ademloos meegevoerd in deze persoonlijke hellevaart’. Maar je kunt met minstens evenveel recht wijzen op de virtuoze manier waarop Elsie de Brauw onmiddellijk de femme fatale neerzet door Ness uitdagend, maar ondertussen pratend tussen haar op elkaar geklemde tanden, te verleiden. En wat te denken van de jonge Kristof Van Boven als Nino Sachetti? Die krijgt een open doekje nadat hij, na een schitterend uitgevoerde erotische scène met De Brauw, gloedvol een liefdeslied ten gehore heeft gebracht. Té? Absoluut. De hele voorstelling is té. Maar het wordt nooit té té. En het went, je kunt als toeschouwer steeds meer hebben. Zelfs als Elsie de Brauw na de pauze grommend als een valse hond de kwaadaardige stiefmoeder doet en Katja Herbers oorverdovend gillend haar hysterische stiefdochter. Het kan, het werkt, en het is vooral heel leuk. Maar je moet er natuurlijk niet aan denken dat mindere acteurs drie uur lang over de top zouden spelen.

Instinct is gebaseerd op een boek van James Cain en de eerste credits gaan dan ook uit naar de schrijver van deze ingenieuze romantische detective. Johan Simons heeft er echter een interessante bewerking van gemaakt en boeit, mede dankzij het goede acteerwerk en de muzikale onderbrekingen, de kijker de volledige 3 uur. Er moet dan ook gezegd worden dat dit stuk staat en valt met goede acteurs, want zonder Pierre Bokma, Elsie de Brauw, Katja Herbers en ook de anderen zou het stuk absoluut té lang zijn. Het stuk lijkt gemakkelijk gespeeld, het is grappig en goed te volgen doordat het hele verhaal voorgekauwd wordt door Walter Ness (Pierre Bokma) die de gebeurtenis gedetailleerd beschrijft. Soms zou er wat mij betreft minder tekst mogen zijn, zodat de kijker iets minder achterover geleund kan kijken en gedwongen zou worden een iets actievere positie in te nemen. Het stuk bevat leuke theatrale trucjes, een interessant decor en lekker veel beweging. De tweede helft is absoluut sterker, want minder traag en de bijdrage van Lola Robinson (Katja Herbers) is erg verfrissend. Het is geen top stuk, weinig vernieuwend, maar absoluut vermakelijk en het is leuk om zulke goede acteurs aan het werk te zien.

Leeuwarden, 26 februari De spelers Aly Bruinsma, Marijke Geertsma, Nynke Heeg, Hans Kroodsma en Joop Wittermans zetten een komedie neer waarin niet iedereen is, wie hij of zij lijkt te zijn. En ik dan? is geschreven door Annie M.G. Schmidt en in het Fries vertaald door Tryntsje van der Zee.

De voorzitter van de stichting Nieuw Positief is overleden, en daardoor heerst er grote paniek bij de stichting. Een verwarde echtgenoot probeert de vereniging te redden. Intussen heeft de boekhouder f 30.000 achterover gedrukt en is er een accountant op komst. En dan komt ook nog eens de bemoeizuchtige moeder van de boekhouder op bezoek om haar zoon een handje te helpen.

En ik dan? is een voorstelling vol chaos en paniek. Dit is wat naar mijn mening de voorstelling leuk maakt. Hierdoor ontstaan er namelijk veel hilarische momenten, en is ‘En ik dan?’ een voorstelling met veel humor te noemen. Ik vind dat de liedjes die gezongen worden tijdens de voorstelling ervoor zorgen dat het een vlot lopend verhaal blijft. Zonder muziek zou er te weinig pit in de voorstelling zitten. Met behulp van het decor, kleding en muziek werd ik als publiek door de spelers op een plezierige wijze meegenomen terug naar het begin van de jaren zeventig. Het is een goed idee van Tryater dat op bepaalde data boventiteling bij de voorstelling aanwezig is.

Gisteren, zaterdagavond, heb ik het cultuurbeest nog eens in mij losgelaten. Er stond een bezoekje aan de Stadsschouwburg van Genk op het programma voor de voorstelling De Klos van de toneelgroep Nieuw Genker Toneel. De tickets waren al enkele maanden geleden aangekocht omdat goede voorstellingen bij mij de gewente hebben om mijn aandacht te trekken wanneer ze net voorbij zijn. De bezetting, met ondermeer René Swartenbroekx was uitstekend. De klos is geschreven door Georges Feydeau en heeft het over de liefde, de onbereikbare liefde en het bedrog in de liefde. Het stuk begint wat chaotisch door een direct contact met het publiek en een uiteenzetting van de verschillende sorties en entrées. ‘n Beetje overrompeld, zeker apart, maar wel goed gedaan. Verder in het stuk blijven de acteurs het publiek rechtstreeks aanspreken. Het is geen “kijkstuk”, nee, je hebt echt het gevoel om er midden in te zitten. Komedies, zeker op toneel, hebben nogal snel de neiging om te vervallen in onderbroekenlol. Dit stuk niet. De dwaasheid en de kwellingen van de personages worden goed uitgebeeld, met de nodige zin voor overdrijving. Het is een stuk in drie bedrijven die doorrazen tegen een heel hoog tempo. Een aanrader!

Wat een perfecte voorstelling. Iedereen komt aan zijn trekken: Drama, komedie, seks, liefde, ethiek en dan kan ik nog wel even verder gaan. Ook al was het de marathon, je verveelt je geen enkel moment doordat je steeds weer in een nieuw verhaal wordt geslingerd. Ook heel knap dat alle verhalen zeer gelijkwaardig zijn, er springt er niet echt eentje uit slechter is dan de rest. De acteurs zijn aan elkaar gewaagd en brengen elkaar naar grote hoogte. Knap geschreven verhaal, ook al wordt er vertelt en gespeeld, de wisseling van de 2 vormen is perfect (mede dankzij de acteurs). Ook prachtig gebruik gemaakt van muziek. Dit is gewoon een perfecte voorstelling die pefectie voorbijstreeft.

Elk van de tien geboden wordt gekoppeld aan het leven van iemand die een grote verandering in zijn leven meemaakt. (in deel 1, 5 van deze geboden) Deze mensen wonen in dezelfde flat, maar daar is weinig mee gedaan. Ook de verhalen hangen een beetje als los zand aan elkaar. Het was een geslaagde voorstelling, met leuke humoristische vondsten ook, maar op de een of andere manier heeft het me niet geraakt. Ook vond ik de geboden te ver af staan van de scène die er aan gekoppeld was. Het is een bewerking van een tv serie, ik denk eigenlijk dat die vorm er beter bij paste. En hoewel ik gecharmeerd ben van zaken als theatermarathons, dus in plaats van 5 alle 10 de geboden te zien, vond ik 5 geboden eigenlijk wel genoeg.