Er valt veel te gniffelen en te lachen, maar woede en verdriet vormen de onderstroom in deze prachtige voorstelling.

Hij, de beschouwer, neemt de andere kunstzinnige gasten ( en zichzelf) op de middernachtelijke dis ter ere van de”grote toneelspeler’ in diens meesterrol van Hjalmar Ekdal in ‘De Wilde Eend’, de maat. Een schimp- en scheldkannonade op niveau.

Hoog niveau, want geschreven door Thomas Bernard en gespeeld door de alweer imposante Damiaan de Schrijver - en de perfect timende souffleur Sara de Roo, wier gefluister en mimiek precies pasten.

(Dus bijna alles klopte. Behoudens dan de veranderingen die de schouwburg heeft ondergaan. Een treurige entree, een onlogische plaats voor de garderobe en vooral de penetrante geuren van vis en knoflook uit het nieuwe restaurant, die tot in de zaal doordrongen.)

Het is natuurlijk knap gedaan. Garnalen die mensen spelen in maquettes op garnalenmaat. Spelers die vernuftig én de garnalen bewegen én de minicamera’s bedienen én hun teksten zeggen. Verbluffend knap. Maar behalve in die paar scènes met een verrassende omkering, zoals in die met het tussen de beentjes beschadigde meisje met de blonde krulletjes dat in het garnalentv-programma ‘Tussen Kunst & Kitsch’ naar waarde wordt geschat, wordt er inhoudelijk alleen op herkenning gespeeld. Collega die net het verkeerde zegt op een bruiloft, vrouw die met een neushoorn in de dierentuin een Bokitorelatie heeft, ongemak op een camping, neukend stel in een vervaarlijk krakend bed. Dat soort dingen. Omdat ik helemaal niet van knutselen hou, en ook niet van op herkenning spelen, begin ik me na een half uur al een beetje te vervelen. Omdat iedereen dat nou eenmaal doet, loop ik na afloop (zoals je bij het circus nog even langs de kooien met de wilde dieren gaat) op het podium langs de maquettes. Tja, knap gedaan.

Een indrukwekkende voorstelling waarmee theatermaker Eric de Vroedt duidelijk zijn doel bereikt, namelijk het publiek laten nadenken over oorlog. Deze voorstelling spreekt misschien wel meer dan alle geschreven stukken over de oorlog in Afghanistan. Heel knap hoe de Vroedt zijn acteurs Stanislavski achtige acteerprestaties laat neerzetten, terwijl hij werkt met Brechtiaanse vervreemding. Naast het meegevoerd worden met het serieuze verhaal van commandant Kurt Prins (Bram ‘hou hem in de gaten’ Coopmans) en de redenen waarom zijn ‘eigen jongens’ nog afgeslacht in de boom hangen, de familiehereniging van special commando Marco óf Marwash en zijn Afghani zus die tevens het liefje van de commandant is en de zoektocht van Kabir naar zijn broer wordt er voortdurend gelachen door het publiek. Coopmans zet een puik staaltje acteerwerk neer en zijn vertolking van Kurt Prins zorgt ervoor dat de spanning in het stuk voortdurend stijgt, tot de bom barst en Kurt Prins uiteindelijk zelf breekt i.p.v. zijn tegenstanders zoals hij gewenst had. Pas na afloop besef je hoeveel indruk dit stuk op je maakt en is een paar keer diep zuchten wel even nodig om weer over te kunnen gaan op de gewone dagelijkse bezigheden. Enige kanttekening is dat de voorstelling 2 uur lang duurt, iets té lang… omdat er al eerder in het verhaal een briljant einde mogelijk is en de uitbreiding qua personages doe volgt ietwat ongeloofwaardig is. Toch verheug ik me reuze op Mightysociety 7!

Een enscenering van het stuk van Heijermans deed mij deugd, echter begrijp ik na het zien van deze voorstelling waarom dit maar zelden gebeurd. Het toneel speelt, speelt oorspronkelijk Nederlands repertoire. In dit geval oorspronkelijk als in de zin van traditioneel en oubollig. Wat het publiek te zien krijgt is een opvoering van de tekst van Heijermans over een vissersdorp en de ondergang van de ‘op hoop van zegen’, niks meer en niks minder. Het acteerwerk van de toch wel ‘grote’ namen laat te wensen over, want waar de acteurs proberen duidelijke emoties over te brengen, lacht het publiek ze weg. Misschien omdat de actrices zich een aantal keren letterlijk aan de voeten van hun tegenspelers gooien en uitbarsten in een hysterisch ‘huilen’ wat de geloofwaardigheid niet ten goede komt! Eén gewei voor het simplistische decor van Guus van Geffen, waardoor het klucht gevoel iets terug gebracht wordt, het mooie beeld met de regenval en de acteerprestaties van Jo (Saskia Temmink). De hoop op een goede voorstelling was er, maar Heijermans stukken zijn naar mijn mening niet meer interessant binnen de huidige samenleving en niet echt meer een zegen voor de toneelwereld.

Het verhaal over Samir de kickbokser die martelaar wordt heeft mij niet zo kunnen vermaken als eerdere producties. Te veel cliché’s, te flauw, te voorspelbaar. En omdat de aandacht niet gevangen werd gehouden door het verhaal viel me nu ook op hoe lelijk er gezongen werd bij de nogal eenvormige muziek. Nee, het enige lichtpunt was voor mij Rogier Schippers, die met één blik een hele zaal weet in te pakken. Zonder hem was de voorstelling geen gewei waard.

Ricky Koole en Leo Blokhuis zingen en vertellen over pareltjes uit de muziekgeschiedenis. Om ze maar niet te vergeten. In het AD stond al dat Ricky wellicht de beste zangeres van Nederland is. Dat wellicht mag eraf. By Far!

Het begint met een expliciete verwijzing naar Joseph Conrad. ‘Ik ben Marco, ik zoek Kurt Prins.’ En het eindigt met een opvallend stille zaal. Want het publiek is merkbaar geraakt door de mokerslag die de voorstelling was. De boodschap, dat is duidelijk, is overgekomen. Door de indringende tekst (met een aantal heel sterke dialogen), door het fantastisch spel van Hein van der Heijden en van vooral Bram Coopmans (die daarvoor een VSCD nominatie hoort te krijgen). Maar het is geen perfecte voorstelling. Waarom niet? Dat de Nederlandse Afghaan Marco eenmaal in het kamp van Kurt tot zijn verassing zijn zus aantreft en daar dan langdurig broer-zus gedoe mee heeft is erg gezocht. Net als de oplossing om het gezichtspunt van de Afghanen omstandig te laten verwoorden door diezelfde zus, de locale minnares van de kolonel. De kale achterwand en die witte tuinstoelen zijn functioneel, dat wel, maar het zou voor mij iets minder realistisch mogen, iets esthetischer. Maar toch. Door de inhoud en door het fraaie acteren heb ik een goede voorstelling gezien. Wat zou het mooi zijn, bedenk ik me, als deze tekst over een jaar of vijf, als er wat meer afstand is tot het onderwerp, nog eens wordt gespeeld. Benieuwd wat de regisseur van dienst tegen die tijd schrapt. En wat hij of zij met de enscenering doet.

Helemaal in de stijl van het eerdere drieluik ‘Zeeuws Meisje’ - muziektheater, toegankelijk, flink aangezet, grote stappen snel thuis. Meer van hetzelfde, zij het dat nu de drie monotheïstische godsdiensten aan de beurt zijn.

In deze voorstelling wordt de gang van de jonge ‘nieuwe Nederlander’Samir langs de gevaren van het Amsterdamse leven, langs engelen en burka’s ,naar het nakend martelaarschap, gevolgd.

Ondanks de ogenschijnlijke heftigheid van het onderwerp, toch een niks aan de hand vertelling, vrolijk en soms met een paar vette cliché’s.

Jongetje slaat ander jongetje met stok anderhalve tand uit de mond. De ouders komen bij elkaar in het huis van het slachtoffer. En hoe gaat dat dan: ieder heel welwillend, zoekend naar de juiste woorden. Ongemakkelijke stiltes. Dat lossen we wel even als weldenkende volassenen op. Het dunne laagje beschaving vertoont al gauw barsten en dan loopt het snel gierend uit de hand. Het gaat niet meer om de kinderen. In sneltreinvaart worden twee ogenschijnlijk goede huwelijken met grof geweld ontmaskerd. Nogal voorspelbaar, deze loop der gebeurtenissen, maar wel met heel veel plezier en verve gespeeld door een bijna perfecte cast. Gewoon een leuke avond, zonder dat er de volgende dag nog veel is blijven hangen.

Fantastische voorstelling. Dan weer hilarisch, dan weer onverwachts pijnlijk en ontroerend. Ik werd meegezogen in het verhaal waarin het de cabaretiers lukt de dilemma’s van hulp bieden tastbaar te maken. Supermuzikaal, en met een heel sterk einde.